اصطلاحاتی همچون IOT، IOE، M2M، COT، WOT عباراتی هستند که به یکدیگر مرتبط بوده و توسط متخصصین متعدد و نهادهای مختلف استاندارد (ITU, ETSI, IETF, OneM2M, OASIS,W3C, NIST)، اتحادیه ها (IERC, IOT-I, IOT-SRA, MCMC, UKFISG)، صنایع (CISCO, IBM, Gartner, IDC, Bosch) و… با معنایی مشابه یا متفاوت به کار گرفته می شوند. برای مثال دیدگاهی وجود دارد که IOE را نسبت به اینترنت اشیا IOT در معنای جامع تری می داند که از جمله آن می توان به دیدگاه سیسکو اشاره کرد که IOE را شامل چهار رکن اصلی کاربر، اشیا، داده ها و فرایندها می داند، در حالیکه اینترنت اشیا تنها متشکل از اشیا است.

همچنین WOT معنایی مشابه IOT را دارد در حالیکه M2M به ارتباط مستقیم بین اشیا یا تجهیزات، بدون دخالت انسان اشاره می کند. اکثر رویکردها مبتنی بر جنبه فناورانه پارادایم اینترنت اشیا هستند زیرا فناوری های مشابه در اکثر موارد مستقل از دیدگاه ها به کار گرفته می شوند. اگرچه باید سایر جنبه ها نظیر جوانب اجتماعی، تجاری و محیطی را نیز لحاظ کرد. این جوانب بر توسعه اینترنت اشیا IOT در آینده موثر خواهند بود. این رویکرد چند رشته ای برای غلبه بر هرگونه سوگیری در دیدگاه های مختلف نسبت به اینترنت اشیا مورد نیاز است.

دیدگاه های اصلی در درک اینترنت اشیا

در نظرات موجود، اینترنت اشیا با دو یا سه دیدگاه اصلی تعریف می شود که از میان آن ها می توان به دید گاه مبتنی بر اینترنت، شی و معنا اشاره کرد. ما فرض می کنیم که مفهوم اساسی اینترنت زیاد تغییری نداشته باشد و تنها در مورد اشیایی باشد که در حال تغییر بوده و هوشمند می شوند. درک عمیق مفهوم اینترنت اشیا IOT به رویکردی جامع نیازمند است و بهترین راه کنار هم گذاشتن دیدگاه های مختلف می باشد، زیرا اینترنت اشیا یک سیستم انفرادی نیست بلکه چیزی است که چندین زیر سیستم و فناوری را ادغام می کند. برای مثال اینترنت اشیا مجموعه ای از حسگرها، زیرساخت شبکه، ابزارهای تحلیل داده و … است که چندین کاربرد و خدمات بر طبق آنها قابل اجرا هستند. تمام این موارد بر طبق دیدگاه ITU نسبت به اینترنت اشیا که امکان اتصال به مفهوم 3A را فراهم می آورد، لحاظ می شوند : در هر زمان، در هر مکان، هر شخص و هر شی.

1- دیدگاه مبتنی بر اینترنت

بر طبق دیدگاه مبتنی بر اینترنت، اینترنت اشیا IOT به عنوان زیرساختی سراسری در نظر گرفته شده که امکان اتصال بین اشیا مجازی و فیزیکی را فراهم می آورد. ITU-T Y.2060 اینترنت اشیا را به عنوان زیرساختی سراسری برای جامعه اطلاعاتی تعریف می کند که امکان خدمات پیشرفت را با اتصال اشیا بر اساس اطلاعات موجود و فناوری های ارتباطی فراهم می آورد. همچنین، ITU برخی از فناوری های به کار گرفته شده در توسعه اینترنت اشیا نظیر RFID، حسگرها، فناوری های هوشمند، نانوفناوری و … را تشریح می کند. تعریف مشابهی توسط ISO/IEC JTC ارائه شده است که در آن، اینترنت اشیا IOT به عنوان زیر ساخت اشیا به هم مرتبط، سیستم ها و منابع اطلاعاتی، در کنار خدمات هوشمند برای پردازش اطلاعات دنیای واقعی و مجازی و واکنش های لازم آن، تعریف می شود.

2- دیدگاه مبتنی بر شی

تعاریفی وجود دارند که تنها شامل جنبه فیزیکی اینترنت اشیا هستند. اشیا می توانند واقعی یا مجازی باشند. برای مثال در یک نظریه، اینترنت اشیا به عنوان یک فناوری در نظر گرفته می شود که امکان شنیدن، دیدن، تفکر، اشتراک اطلاعات، هماهنگی تصمیمات و انجام وظائف را برقرار می سازد. در گزارش IEEE، اینترنت اشیا به عنوان شبکه ای از اقلام تعریف شده که هر یک به حسگرهایی مجهز هستند و به اینترنت متصل شده اند. رویکردی مشابهی توسط OASIS استفاده می شود که اینترنت اشیا IOT را بدین شکل تعریف می کند: “سیستمی که در آن اینترنت از طریق حسگرهای فراگیر به دنیای واقعی متصل می شود”. اکثر تعاریف مرتبط با این دیدگاه به اصطلاح M2M اشاره داشته اند.

3-دیدگاه مبتنی بر معنا

ETSI مفهوم M2M را به عنوان ارتباط بین دو یا چند هویت تعریف می کند که لزوما به مداخله مستقیم انسان نیازمند نمی باشند. همچنین ETSI مدل معماری را برای M2M فراهم می آورد.

تلفیق سه دیدگاه

برخی از رویکردها شامل ترکیبی از دو یا سه دیدگاه هستند. IETF اصطلاح اینترنت اشیا را در کنار تعریف اینترنت و اشیا تشریح می کند. IAB اینترنت اشیا IOT را در RFC 7452 به عنوان روندی تعریف کرده است که در آن بسیاری از تجهیزات از خدمات ارتباطی پروتکل های اینترنتی استفاده می کنند. اگر از تعریف اینترنت به عنوان شبکه ای جهانی مبتنی بر TCP/IP استفاده کنیم، و اگر اشیا را به عنوان اشیا مختلف از نظر معنایی در نظر بگیریم، آنگاه اینترنت اشیا به معنای شبکه جهانی از اشیا به هم متصل بوده که به طور منحصر به فردی بر اساس پروتکل های ارتباطی استاندارد، آدرس دهی می شوند. بر مبنای این دیدگاه، WOT اصطلاحی است که توسط W3C برای تعریف اینترنت اشیا IOT از نقطه نظر کاربرد و فناوری های وب استفاده می شود: «وب اشیا، فناوری های مبتنی بر وب است که تسهیل دهنده توسعه کاربردها و خدمات اینترنت اشیا می باشد و شامل حسگرها، محرک ها، اشیا فیزیکی با یک بارکد یا NFC و همچنین نمایش مجازی آنهاست».

به عنوان مثالی از فناوری وب می توان به HTTP اشاره کرد که برای دسترسی به خدمات RESTful و نامگذاری اشیا به عنوان مبنایی برای داده های لینک شده و توصیفات غنی استفاده می شود. همچنین API های جاوا اسکریپت مثال دیگری از فناوری وب است که برای اشیا مجازی استفاده شده تا تحت عنوان پروکسی هایی برای اشیا واقعی به کار روند. این دیدگاه، اینترنت اشیا IOT را به عنوان شبکه ای هوشمند تعریف کرده است که تمامی اشیا را به اینترنت متصل کرده تا اطلاعات تجهیزات حسگری بر طبق پروتکل های خاصی مبادله شوند. در دیدگاه تلفیقی دیگر، اینترنت اشیا به عنوان پاردایمی تعریف شده است که در آن اشیا را می توان به قابلیت های شناسایی، حسگری، شبکه بندی و پردازشی مجاز نمود که طی آن، اشیا با یکدیگر و با سایر تجهیزات و خدمات بر روی اینترنت ارتباط برقرار می نمایند. ناگفته نماند اینترنت اشیا در دیکشنری اکسفورد به عنوان ارتباط تجهیزات رایانشی از طریق اینترنت که امکان ارسال و دریافت داده را فراهم می آورد، تعریف شده است.

مزایای اینترنت اشیا برای تجارت و سازمان ها

مزایای اینترنت اشیا IOT برای تجارت، به نحوه پیاده سازی آن بستگی دارد. چابکی و کارآیی، معمولاً ملاحظات اصلی هستند. پیشنهاد این است که شرکت ها به داده های بیشتری در مورد محصولات و سیستم های داخلی خود دسترسی داشته باشند و در نتیجه توانایی بیشتری برای ایجاد تغییرات ایجاد کنند. امروزه تولیدکنندگان در حال اضافه کردن حسگرها به اجزای محصولات خود هستند تا بتوانند داده‌ های مرتبط با نحوه عملکرد آنها را ارسال کنند. وجود تکنولوژی اینترنت اشیا IOT می‌ تواند به شرکت ‌ها کمک کند تا تشخیص دهند که چه زمانی یک جزء خراب می ‌شود تا بتوانند آن را قبل از ایجاد آسیب، تعویض کنند. شرکت‌ ها همچنین می ‌توانند از داده‌ های تولید شده توسط این حسگرها برای کارآمدتر کردن سیستم ‌ها و زنجیره‌ های تامین خود استفاده کنند، زیرا داده‌ های بسیار دقیق ‌تری در مورد آنچه واقعاً در حال وقوع است، خواهند داشت. به عبارت دیگر، با جمع ‌آوری و تجزیه و تحلیل به موقع داده ‌ها، سیستم‌ های تولید می ‌توانند به طرز چشمگیری پاسخگوتر شوند.

استفاده سازمانی از اینترنت اشیا IOT را نیز می توان به دو بخش تقسیم کرد: 1- کاربرد دستاوردهای خاص صنعت مانند حسگرها در یک کارخانه تولید کننده یا دستگاه های مکان یابی بلادرنگ برای مراقبت های بهداشتی و 2- دستگاه های اینترنت اشیا که البته می توانند در همه صنایع، برای مثال، تهویه مطبوع هوشمند یا سیستم های امنیتی، ترافیکی و … استفاده شوند. گارتنر پیش بینی می کند که تعداد دستگاه های میان صنعتی به 4.4 میلیارد دستگاه می رسد، در حالی که دستگاه های ویژه مستقل به 3.2 میلیارد دستگاه می رسد.

اینترنت صنعتی اشیا

اینترنت صنعتی اشیا (IIoT) یا چهارمین انقلاب صنعتی یا صنعت 4.0، همگی نام هایی هستند که به استفاده از فناوری اینترنت اشیا IOT در یک محیط تجاری داده شده است. در حالیکه مفهوم IOT اغلب به مصرف کننده خانگی اشاره دارد، اما در این مورد هدف، استفاده از ترکیبی از حسگرها، شبکه های بی سیم، داده های بزرگ، هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل برای اندازه گیری و بهینه سازی فرآیندهای صنعتی است. چنانچه مفهوم IIoT به جای شرکت ‌های منفرد، در کل زنجیره تامین استفاده شود، تأثیر آن می ‌تواند در تحویل مواد و مدیریت تولید از ابتدا تا انتها، حتی بیشتر از تاثیر زمان باشد. افزایش بهره وری نیروی کار و صرفه جویی در هزینه دو هدف بالقوه است، اما IIoT علاوه بر این می تواند جریان های درآمد جدیدی را برای مشاغل ایجاد کند. سازندگان به جای فروش یک محصول مستقل، برای مثال، مانند موتور، می توانند پیش بینی زمان تعمیر و نگهداری موتور را نیز بفروشند.

مزایای اینترنت اشیا IOT برای مصرف کنندگان

اینترنت اشیا IOT نویدبخش این است که محیط ما، اعم از خانه ها، دفاتر و وسایل نقلیه ما را هوشمندتر، قابل اندازه گیری تر و… کاربردی تر می کند. بلندگوهای هوشمند همچون آمازون Echo و Google Home پخش موسیقی، تنظیم تایمر یا دریافت اطلاعات را آسان‌ تر می‌ کنند. سیستم‌ های امنیتی خانه، نظارت بر آنچه در داخل و خارج می‌ گذرد، یا دیدن و صحبت با بازدیدکنندگان را آسان ‌تر می‌ کنند. در همین حال، ترموستات ‌های هوشمند می‌ توانند به ما کمک کنند خانه ‌هایمان را قبل از بازگشت گرم کنیم، و لامپ ‌های هوشمند می ‌توانند حتی وقتی بیرون از خانه هستیم، روشن شوند و به نظر برسد که در خانه هستیم.

با نگاهی فراتر از خانه، اینترنت اشیا IOT می ‌توانند به ما کمک کنند تا بفهمیم محیط اطرافمان چقدر پر سر و صدا یا آلوده است. خودروهای خودران و شهرهای هوشمند می توانند نحوه ساخت و مدیریت فضاهای عمومی خود را تغییر دهند. با این حال، بسیاری از این نوآوری ها می توانند پیامدهای عمده ای برای حریم خصوصی شخصی ما داشته باشند. برای مصرف‌ کنندگان، خانه های هوشمند احتمالاً جایی است که احتمالاً با چیزهای مجهز به اینترنت در تماس هستند، و این منطقه ‌ای است که شرکت‌ های بزرگ فناوری (به ویژه آمازون، گوگل و اپل) رقابت سختی برای آن دارند. استفاده از اینترنت اشیا IOT، علاوه بر ارضای اشتیاق شما به ابزارهای جدید و هوشمند، جنبه های جدی تر و کاربردی تری نیز دارد. IOT ها ممکن است بتوانند با تسهیل ارتباط خانواده و مراقبین آنها و نظارت بر نحوه زندگی اعضا، به مستقل نگه داشتن افراد مسن کمک کنند و بدین ترتیب افراد پیر بتوانند برای مدت طولانی تری در خانه خود به طور مستقل زندگی کنند. همچنین درک بهتر نحوه عملکرد خانه ‌های ما و توانایی تغییر تنظیمات آن، می ‌تواند به صرفه‌ جویی در وقت و انرژی کمک کند.