دیتاسنتر
دیتاسنتر یا همان مرکز داده که به لاتین با عنوان Data Center شناخته می‌شود در واقع یک مرکز سخت‌افزاری واقع در یک موقعیت فیزیکی متشکل از شبکه کامپیوتری متصل به اینترنت بین‌الملل یا اینترنت داخلی است که امکان نگه‌داری داده‌ها، نرم‌افزارها، انجام محاسبات هم‌زمان و تبادل اطلاعات را دارا می‌باشد. ازآنجاکه بخش مهمی از اینترنت را داده‌های سرور تشکیل داده است، در نتیجه امنیت، نگه‌داری صحیح و همین‌طور حفاظت از آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
به همین منوال می‌توان گفت که هر سازمان، کسب‌وکار، شرکت، مجموعه یا استارتاپ و حتی وب‌سایت نیاز به یک دیتاسنتر برای نگه‌داری اطلاعات خود خواهد داشت. برخی مجموعه‌ها از دیتاسنترها و سرورهای اشتراکی استفاده می‌کنند. اما به‌هرحال این حالت نگه‌داری اطلاعات، مشکلات و چالش‌های خاص خود را دارد.
در مقابل تعداد زیادی از شرکت‌های بزرگ و کسب‌وکارها این روزها به فکر راه‌اندازی یک دیتاسنتر یا مرکز داده مستقل هستند. ازآنجایی‌که بسیاری از آن‌ها اطلاعات کافی در این مورد را ندارند دچار مشکلاتی در هنگام خرید تجهیزات، راه‌اندازی سخت‌افزار و اجرای نرم‌افزار و سیستم‌عامل می‌شوند که در ادامه در این مورد بیشتر می‌آموزیم و می‌خوانیم.
چرا باید از دیتاسنترها استفاده شود؟
پس از این که با مفهوم تئوری دیتاسنتر آشنا شدیم، لازم است کمی در مورد اهمیت وجود آن در کسب‌وکار یا سرویس خدماتی بدانیم. این روزها گستره بزرگی از تعاریف برای حوزه استفاده دیتاسنترها مشخص شده است. از جمله آن‌ها می‌توان به امکان ارائه:
• پایگاه‌های پست الکترونیک
• سرویس‌های اشتراک اختصاصی و مکانی مانند سرورهای اختصاصی
• پایگاه‌هایی برای ارائه انواع نرم‌افزارها و کاربردهای خاص مانند CRMها
• پایگاه‌هایی برای سایت‌ها، دسترسی‌ها و بازی‌ها در شبکه اینترنت
اشاره کرد. به زبان ساده می‌توان گفت که دیتاسنترها یک مجموعه بزرگ و یک پایگاه اطلاعاتی مهم برای ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات شما در یک شبکه هستند. حال شما می‌توانید یک سازمان حقوقی، بانک، شرکت، بیمارستان، فروشگاه و… باشید. در نهایت می‌توانید از میان انواع دیتاسنترها یکی را بر حسب نیاز انتخاب و اجرای آن را به یک مرکز ارائه خدمات بسپارید.
چک لیست دیتاسنتر استاندارد چیست؟
در بحث راه‌اندازی یک مرکز داده استاندارد، چندین اصل کلیدی و مهم، جزئیات دقیق و موشکافانه وجود دارد که می‌توانید مبتنی بر آن یک سرویس‌دهنده اجرای دیتاسنتر یا یک دیتاسنتر را بررسی کنید. تصور کنید که شما برای کسب‌وکار، شرکت یا سازمان خود نیاز به ایجاد یک مرکز داده دارید. دقت نمایید که باید تمامی المان‌های زیر به‌صورت دقیق و حرفه‌ای در دیتاسنتر شما اجرا شود. در غیر این صورت با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شوید که یکی از آن‌ها ازدست‌رفتن اطلاعات و دیگری نشر اطلاعات به‌صورت غیرمعمول و نفوذ هکرها خواهد بود.
• انتظار می‌رود که طراحی و حفاظت فیزیکی دیتاسنتر به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
• برای اجرای طرح دیتاسنتر از یک نقشه راه حرفه‌ای استفاده شود و مشکلات احتمالی پیش‌بینی گردد.
• اجرای دیتاسنتر نیاز به پروپوزال و برنامه راه کامل و دقیق دارد.
• بهینه‌سازی و ارتقا دیتاسنتر در صورت نیاز ممکن باشد
• سیستم‌های تخلیه اضطراری، UPS و … به‌صورت دقیق اجرا گردد.
• عایق‌بندی و ایزوله‌سازی از نظر دمایی به بهترین شکل انجام گردد
• تجهیزات اتاق مانیتورینگ و اتاق سرور بادقت انتخاب شود.
• از دوربین‌های مداربسته، سنسورهای تشخیص و تجهیزات کنترل و پایش استفاده گردد
• سیستم رک و اجرای ساختار دیتاسنتر بادقت عمل بالایی طراحی گردد
انواع دیتاسنترهای قابل‌اجرا در ایران
به طبع وقتی در مورد ارائه خدمات دیتاسنتر در ایران صحبت می‌کنیم، اساس کار هم بر مبنای امکانات، ویژگی‌ها و ساختاری است که در داخل ایران قابل‌استفاده و اجرا خواهد بود. در نتیجه ما چک‌لیستی از انواع دیتاسنترهای قابل‌اجرا در ایران را مرور می‌کنیم که هرکدام از آن‌ها، بنا به نیاز یک سری خصیصه‌ها دارند که برای هر نوع کسب‌وکاری نمی‌توان آزادانه از آن‌ها استفاده کرد.
دیتاسنترهای سازمانی
مراکز داده سازمانی در واقع یکی از متداول‌ترین نمونه‌های موجود در شبکه است که توسط مشتری‌ها و شرکت‌ها راه‌اندازی گردیده و آن‌ها مدیریت این سرورها را نیز بر عهده دارند. این نوع دیتاسنترها برای میزبانی شرکت‌ها و پاسخ به نیاز کاربران آن‌ها بهینه‌سازی گردیده‌اند و بیشتر مواقع لوکیشن آن‌ها داخل یک مجموعه یا شرکت خواهد بود.
دیتاسنترهای کو لوکیشن
این دیتاسنترها در داخل یک مرکز بزرگ متعلق به یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات راه‌اندازی می‌شوند. مشتری سطح دسترسی مشخصی از لحاظ نرم‌افزاری به آن دارد. البته می‌تواند فضای ذخیره‌سازی و مدیریت فایروال را نیز مدیریت کند. عموماً دیتاسنتر کو لوکیشن می‌تواند میزبان سخت‌افزار، سرور، تجهیزات، فضا، پهنای باند و… باشد.
دیتاسنترهای مدیریت شده
دیتاسنترهای مدیریت شده یا شخص ثالث در واقع توسط شرکت‌های حوزه دیتاسنتر ارائه می‌شوند. مشتریان به‌جای این که خودشان از صفر این سرویس‌ها را راه‌اندازی کنند نسبت به خرید دیتاسنتر مدیریت شده از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات دیتاسنتر اقدام می‌کنند.
دیتاسنتر کلود یا ابری
دیتاسنتر یا مرکز داده ابری و کلود توسط سرویس‌دهنده‌های بزرگ این حوزه پشتیبانی و مدیریت می‌شود. از جمله این نام‌ها می‌توان به سرویس وب آمازون و یا سیستم ابری شرکت بزرگ آی‌بی‌ام اشاره کرد. ارائه این خدمات معمولاً مناسب شرکت‌هایی است که به‌هیچ‌عنوان مایل به نقص در اجرای دستورات و نیازهای سرویس نیستند. سرویس ابری شامل فراخوانی هم‌زمان اطلاعات از چند سرور می‌باشد.
دیتاسنتر استاندارد چه قابلیت‌هایی دارد؟
یکی از سؤالات متداولی که مطرح می‌شود این است که ویژگی‌های یک مرکز داده معتبر، ایمن و باکیفیت چیست؟ تصور کنید که قصد راه‌اندازی دیتاسنتر را دارید، منطقاً انتظار می‌رود که بتوانید تشخیص دهید استانداردهای یک دیتاسنتر چیست؟ در این مورد لازم است اشاره کنیم که شرکت توسعه ریز کامپیوتر ایران، باسابقه اجرایی و فعالیت بیش از چندین پروژه موفق، در زمینه آموزش، اجرای سرورهای مجازی، دیتاسنترها و فضاهای ابری جز مجموعه‌های پیشرو است و در تمام مسیر، هم‌زمان با رعایت تمامی پروتکل‌های ایمنی، اولویت را در نیاز کاربران و مشتریان این حوزه قرار داده است.
بهره‌گیری از استاندارد TIA
این استاندارد برای نخستین‌بار در سال 2006 میلادی بهره‌برداری شد و بر مبنای آن، مباحث فنی و ساختاری یک دیتاسنتر بادقت عمل ویژه‌ای کنترل شده و در آن قابلیت افزونگی، میزان پهنای باند، نگه‌داری و کنترل و امنیت دیتاسنترها در اولویت خاصی قرار دارد. مبتنی بر تمامی این اصول یک مرکز داده زمانی می‌تواند از استانداردها استفاده کند که واقعاً آن‌ها را بر اساس همین مبنا اجرا کرده باشد.
بهره‌وری حداکثری فنی و مصرف انرژی
انتظار می‌رود که یک دیتاسنتر در عین این که به شکلی منطقی از لحاظ بهره‌وری راه‌اندازی می‌شود، در راندمان مصرف انرژی نیز دچار ایراد نشود. این موضوع با بررسی میزان مصرف برق و همین‌طور آسیبی که ممکن است به محیط‌زیست وارد کند کنترل خواهد شد. سازمان‌ها نیاز به بهره‌وری را در ابتدای بحث راه‌اندازی دیتاسنتر درک نمی‌کنند. اما پس از مدتی متوجه می‌شوند که این موضوع سبب ایجاد مشکل در زیرساخت، بروز خطرات جبران‌ناپذیری نظیر ازکارافتادن سرورها، آتش‌سوزی و… می‌شود.
ایمنی فیزیکی و نرم‌افزاری
ایمنی در تمامی جوانب یکی از مهم‌ترین ارکان اجرای دیتاسنتر خواهد بود. وابسته به این که جنبه‌های ایمنی وسیع است و فقط مربوط به حفاظت فیزیکی نیست، در نتیجه شرکت‌ها باید بتوانند تمامی پروتکل‌های امنیتی را روی راه‌اندازی سرورها اجرا کنند.
در مقابل اطفای حریق، عدم نفوذ
طرات طبیعی و غیرمترقبه از جمله اولویت‌های حفاظت اطلاعات در سازمان‌ها است. دسترسی کاربران، نظارت تصویری بر مرکز داده هم در اولویت‌های مهمی از بحث ایمنی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری یک دیتاسنتر قرار می‌گیرد.
هزینه راه‌اندازی دیتاسنتر
موضوع مهم دیگر در بحث اجرای دیتاسنتر، هزینه مرکز داده خواهد بود. این بستگی به نیاز مشتریان و شرکت‌ها می‌تواند متفاوت و متغیر باشد. از طرفی گاهی کسب‌وکارها با محدودیت‌های مالی و بودجه مواجه هستند و ترجیح می‌دهند هزینه مرکز داده و یا سرویس‌های خود را کاهش دهند. اما در مقابل شرکت‌های اجراکننده این خدمات با واردکردن آسیب‌های امنیتی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، این مشکل را بنا به روش‌های غیراصولی خودشان حل می‌کنند. درصورتی‌که هزینه راه‌اندازی مدیریت شده راه‌حل منطقی برای این موضوع است.
هزینه‌ها شامل:
• هزینه راه‌اندازی اولیه دیتاسنتر
• استانداردسازی محیط و اتاق‌های سرور
• مجازی‌سازی داده‌ها و خرید انواع تجهیزات شبکه
• پیکربندی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مرکز داده
خواهد شد.
خدمات تخصصی راه‌اندازی دیتاسنتر در حال حاضر توسط مجموعه توسعه ریز کامپیوتر ایران ، با بررسی اولیه، محاسبه هزینه‌ها بر حسب بودجه و نیاز مشتری و در نهایت اجرا بر پایه کنترل موانع و استفاده از شیوه‌های نوین طراحی دیتاسنتر اقتصادی و ارزان انجام می‌گردد.
ویژگی‌های یک دیتاسنتر ایمن، مدرن و هوشمند چیست؟
اما در نهایت ایمن‌ترین و بهترین دیتاسنترها در سراسر دنیا نیز نیاز به مدیریت بهینه فضا، شبکه، امنیت و ظرفیت‌ها دارند. پیش‌بینی مشکلات بزرگ‌ترین رکن موفقیت یک دیتاسنتر است. یک دیتاسنتر مدرن با پیاده‌سازی صحیح تمامی سیستم‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، سرمایش و گرمایش، سیستم توزیع و ذخیره جریان برق و کاهش هزینه‌ها، سعی می‌کند تا حتی در سخت‌ترین شرایط، بهترین سرویس را ارائه دهد. ساختمان‌های دیتاسنتر باید حتماً ایمن، مدرن و مقاوم‌سازی شوند و از روش‌های مختلف برای کنترل ایمنی داده‌ها استفاده گردد.
در غیر این صورت با مشکلاتی مواجه خواهیم شد که بسیاری از آن‌ها بر مبنای نابودی کامل یک سازمان، شرکت و یا تجارت خواهد بود. برای رفع هرکدام از این ایرادات و کنترل لایه‌های امنیتی، رعایت ارکان چندگانه طراحی، ارائه پروپوزال و در نهایت اجرای صحیح اهمیت زیادی دارد. همواره به سراغ مراکزی برای اجرای دیتاسنتر بروید که علاوه بر دامنه خدمات، دامنه مسئولیت‌پذیری وسیعی نیز دارند.
کدام شرکت؟ کدام سرویس‌دهنده؟ چرا؟
سرویس‌دهنده‌های زیادی در ایران به‌عنوان مراکز خدماتی اجرای دیتاسنتر فعالیت می‌کنند. صرف ادعای یک مجموعه و استفاده از تیترهایی نظیر بهترین سرویس اجرای دیتاسنتر، نمی‌تواند روش درستی برای تشخیص کیفیت و اصالت باشد. بر همین مبنا لازم است به این موضوع اشاره داشته باشیم که تجارت‌های مدرن نیاز به چند پایگاه‌داده برای اتصال و فراخوانی داده‌ها دارند. درصورتی‌که انتخاب این دیتاسنترها و نوع سرویس‌ها به‌درستی انجام نشود، حتی اگر هزینه زیادی هم پرداخت کنند، باز هم نتیجه درستی نمی‌گیرند.
به‌طورکلی دیتاسنترها در دسته‌های:
• شبکه‌های دانشگاهی، تجاری و سازمانی
• مراکز داده اینترنتی
• مراکز داده‌های فراسازمانی
• مراکز داده محلی و داخلی
• شبکه‌های خصوصی یا WAN
تقسیم‌بندی می‌گردند. توسعه ریز کامپیوتر ایران، اجراکننده طرح‌های صنعتی و ویژه از پلن‌های اقتصادی تا حرفه‌ای بر حسب نیاز طیف وسیعی از فعالان حوزه شبکه، اینترنت و سرور در ایران است. اساس اجرای هرکدام از این سخت‌افزارها، بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و پیش‌بینی تمامی مشکلات و اپیدمی‌ها و ارائه راه‌حل برای آن‌ها است.
می‌توانیم دیتاسنتر را به اتاق بایگانی اطلاعات یک شرکت تشبیه کنیم که البته همه کاربران، مشتریان و کارمندان در آن پوشه و فایل مربوط به خودشان را دارند. در برخی سرویس‌ها این اطلاعات هر لحظه فراخوانی می‌شود. عدم دسترسی به این اطلاعات می‌تواند سبب به‌وجودآمدن حس بی‌اعتمادی و ناامنی شود. این موضوع می‌تواند اعتماد مشتریان و سازمان‌های همکار را تحت‌تأثیر قرار دهد. در نتیجه انتظار می‌رود که در بحث انتخاب سرویس‌دهنده اجرای دیتاسنتر، ریسک نکنید.