دیتاسنتر

همانطور که می‌دانید حجم اطلاعات روز به روز در حال افزایش است بنابراین نگهداری و مراقبت از این اطلاعات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یکی از مهم ترین بخش های شبکه، مراکز داده ها است. طراحی دیتاسنتر نیازمند مهارت و دقت بالایی است. ما در این مقاله اطلاعاتی در این مورد در اختیار شما قرار می‌دهیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

مرکز داده، دیتاسنتر یا به لاتین Data Center در واقع فضایی است فیزیکی شامل مجموعه وسیعی از سرورها، سرویس‌دهنده‌ها، سخت‌افزارهای ارتباطی و همین‌طور دستگاه‌های نگه‌داری داده که به شبکه اینترنت متصل است و در صورت نیاز اطلاعات موجود در هارد و فضای ذخیره‌سازی در هر کجای دنیا قابل بازخوانی و فراخوانی است. سازمان‌ها، شرکت‌ها، کسب‌وکارها و مجموعه‌های دولتی و خصوصی برای نگه‌داری داده‌های دیجیتال خود نیاز به یک فضای دیتاسنتر دارند

برترین دیتاسنترها

گوگل

گوگل یکی از بزرگ ترین دیتا سنترهای دنیا محسوب می‌شود. اما این شرکت هیچوقت تعداد سرورهای خود را بیان نکرد. اما بیشتر شرکت های معتقد هستند که گوگل صاحب بیش از 900 هزار سرور است.

مایکروسافت

شیکاگو مایکروسافت نیز یکی از بزرگ ترین و برترین دیتا سنترها است که حدود یک میلیون سرور دارد.

اجزای مهم سخت‌افزاری در اجرای دیتاسنتر

در حال حاضر دیتاسنترها بر اساس اجزای سخت‌افزاری که دارند دسته‌بندی و شناخته می‌شوند. این سخت‌افزارها در تمامی دیتاسنترها به‌صورت یکسان مورداستفاده قرار می‌گیرد و ما هیچ پایگاه‌داده یا مرکز داده‌ای را نمی‌شناسیم که از این سیستم‌ها استفاده نکرده باشد. درصورتی‌که از خدمات یک شرکت در زمینه اجرای دیتاسنتر استفاده کنید. آن‌ها کل شبکه را خودشان طراحی و نقشه‌کشی نموده و سپس اقدام به خرید هرکدام از سخت‌افزارهای زیر می‌کنند.

• روتر یا همان دستگاه اتصال به شبکه (Router)
• سوئیچ‌ شبکه (Network Switches)
• دیوارهای آتش یا فایروال (Firewalls)
• سیستم‌های امنیت و مدیریت داده‌ها در حریم خصوصی
• سیستم‌های ذخیره‌سازی (Storage Systems)
• سرورها (Servers)
• انواع رک (Racks)
• کابل‌ها و سیستم‌های کنترل و مدیریت ارائه سرویس
و…

امنیت و همگام سازی مداوم در دیتاسنتر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین باید از انواع سخت افزارها و نرم افزار های امنیتی بروز در دیتاسنتر استفاده می شود.

طراحی و اجرای دیتاسنتر چگونه انجام می‌شود؟

عموماً طراحی و اجرای دیتاسنتر بر پایه شبکه پردازشی و ذخیره‌سازی در یک لوکیشن فیزیک انجام می‌شود. امکان ارائه سرویس‌های اینترنت داخل شبکه و خارج شبکه نیز در آن وجود دارد. یک دیتاسنتر یا مرکز داده می‌شود در مقیاس کوچک، بزرگ و یا قابل‌گسترش و مقیاس‌پذیر باشد.

ساختار دیتاسنتر چیست؟

یک دیتاسنتر چند وجه ساختاری دارد که در ادامه به‌صورت کامل با آن آشنا می‌شویم.

ساختار فیزیکی

سرورها به‌طورکلی در زمان اجرا به دو حالت رک مونت و دسکتاپ تقسیم‌بندی می‌شوند. سرورهای دسکتاپ در حال حاضر پراستفاده‌تر و محبوب‌تر هستند. لازم است که دیتاسنتر در سقفی بلند اجرا شده و علاوه بر ویژگی‌هایی مانند امکان نصب تهویه، دارای بخش‌های اضافه برای گسترش سخت‌افزار باشد. در تمامی دیتاسنترها لازم است که مسیری درست برای گذراندن کابل‌های بزرگ و کوچک برق، شبکه و LAN وجود داشته باشد. معمولاً وجود سقف کاذب، کف کاذب، پلتفرم اطفای حریق هم از جمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین پیش‌نیازهای یک ساختار فیزیکی در طراحی و اجرای دیتاسنتر است.

منابع ذخیره‌سازی یا Storage دیتاسنتر

در سرورها اصلی‌ترین بخش برای نگه‌داری داده‌ها و فراخوانی آن‌ها توسط شبکه و پردازنده، استوریج یا همان حافظه و منبع ذخیره‌سازی می‌باشد. ذخیره‌سازی متصل به شبکه خواهد بود که تحت عنوان Nas شناخته می‌شود. ضمن این که این دستگاه به‌صورت اشتراکی در سطح شبکه، سرور و یا اینترنت مورداستفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند به‌صورت H.D.D و یا حتی حافظه هیبریدی باشد.

سیستم برق پشتیبان دیتاسنتر

یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در طراحی و اجرای دیتاسنتر، مرکز برق پشتیبان خواهد بود که تحت عنوان UPS دیتاسنتر هم شناخته می‌شود. دیتاسنترهای بزرگ از ژنراتورهای برق قوی هم استفاده می‌کنند که در صورتی قطعی جریان برای چند ساعت، بدون مشکل و مداوم کار کنند. البته که این موضوع باید با تخصص و تجربه‌ای که شرکت‌های پشتیبان و اجراکننده دارند مورد بررسی قرار گرفته و سپس کل پلتفرم اجرا شود.

سیستم پشتیبان گیر

در اجرا و طراحی دیتاسنتر، یکی از کلیدی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌ها که نباید هیچ‌گاه فراموش شود. مجموعه بک‌آپ خواهد بود. بک‌آپ دیتاسنتر در واقع سیستمی است که به‌صورت جداگانه تمامی اطلاعات روی آن ذخیره می‌شود و در صورت بروز هرگونه مشکل در کم‌ترین زمان ممکن به‌عنوان سرور دوم وارد عمل شده و داده‌ها را فراخوان می‌کند.

دیتاسنتر اشتراکی یا اختصاصی؟

ممکن است در بحث طراحی و اجرای دیتاسنتر این سوال هم مطرح شود که در نهایت برای سازمان، کسب‌وکار، وب‌سایت، شرکت و یا مجموعه ما، سرور اختصاصی مناسب است یا دیتاسنتر اشتراکی؟ پاسخ به این سوال بستگی به دانش شما از شبکه و همین‌طور نیازتان خواهد دارد.

دیتاسنتر اختصاصی

دیتاسنترهای اختصاصی مناسب شبکه‌هایی هستند که ایمنی در آن‌ها حرف اول را می‌زند و می‌خواهند از کل منابع سرور برای خودشان استفاده کنند. در واقع سرعت، اجرای درست و پهنای باند برای آن‌ها اهمیت دارد.

دیتاسنتر اشتراکی

پلتفرم بعدی در اجرای دیتاسنتر، حالت اشتراکی است که در یک فضای فیزیکی می‌توان ده و یا حتی بیش از هزار سرور کامپیوتری میزبانی کرد و هرکدام از آن‌ها و یا یک کامپیوتر را به‌صورت مشترک به چند کسب‌وکار اختصاص داد. در این صورت سطح ایمنی کاهش پیدا کرده و سرعت اجرای داده‌ها و فضای ذخیره‌سازی نیز کم‌تر می‌شود. اما مزیت آن هزینه پایین‌تر است.

اهمیت اجرای دیتاسنتر برای کسب و کارها

همانطور که گفته شد در دهه های اخیر به دلایل مختلف تقاضا برای اجرای دیتاسنتر افزایش یافته است. اکنون دیتاسنترها نقش بسیار مهمی در حوزه های مختلف دارند و فعالیت های مختلف دولت و کسب و کارها به عهده آنان است.

انواع دیتاسنتر یا مرکز داده از نظر نوع طراحی

به‌طورکلی انواع مرکز داده در 5 دسته‌بندی کلی شناخته می‌شوند که این تقسیم‌بندی تا حدی بر اساس وسعت استفاده، نوع شبکه و تکنولوژی مورداستفاده در آن خواهد بود.

Hyperscale

طراحی و اجرای دیتاسنتر بر پایه هایپر اسکیل‌ مقیاس‌پذیری فوق‌العاده بالایی دارد و میت وان آن‌ها را به‌مرور ارتقا داده. در واقع شرکت‌های بزرگ از این نقشه طراحی استفاده می‌کنند. گوگل، اپل و… از جمله آن‌ها هستند. می‌تواند یک میلیون سرور در واحدهای 1500 تا 2500 باشد.

Colocation

کولوکیشن سرویسی مبتنی بر ارائه سرویس فضا، برق و قابلیت‌های نگه‌داری مانند کولینگ است کسب‌وکارهای نوپا می‌توانند از آن استفاده کنند.

Wholesale Colocation

این سرویس نیز ویژه شرکت‌های بزرگ است که یک فضا به شکل اتاق با تمام امکانات به آن‌ها اجرا داده می‌شود و البته خود مسئول نگه‌داری و اجرای آن نیستند. مشتریان این سرویس به‌صورت کامل می‌توانند زیرساخت‌ها را مدیریت کنند

Enterprise

نوع دیگر طراحی و اجرای دیتاسنتر بر مبنای شبکه مراکز خصوصی است. این شبکه برای استفاده درون‌سازمانی کاربرد دارد و به این صورت است که سرورها در یک محل با سرمایه‌گذاری قابل‌توجه اجرا می‌شوند و لازم است که یک تکنسین به‌صورت 24 ساعته در محل حضور داشته باشد.

Cloud

شبکه ابری نیز سرویسی است که نیازی به خرید تجهیزات سنگین IT در آن نیست و درست مانند یک دیتاسنتر فیزیکی طراحی می‌شود. اما تعداد سرور موردنیاز از طریق یک پنل تحت شبکه و به‌صورت راه دور کنترل می‌گردد.

موارد لازم برای امنیت تجهیزات در طراحی دیتاسنتر

• مجهز به سیستم کنترل و مانیتورینگ
• مجهز به سنسور نشست آب
• مجهز به دوربین مدار بسته
• مجهز به سیستم کنترل رطوبت هوا
• مجهز به سیستم برق اضطراری
• مجهز به سیستم کنترل و اطفاع حریق
• مجهز به سیستم کنترل ولتاژ
• مجهز به سیستم کنترل گردوغبار و تخلیه آن
• مجهز به سیستم هشدار
• مجهز به سیستم تهویه هوا (HVAC)

نحوه معماری و طراحی دیتاسنترها

در اجرای دیتاسنتر و طراحی آن، یک موضوع مهم تخصیص فضای مناسب برای دیتاسنترها یا همان فضای سفید و اکتیو است. سرورهای کامپیوتری در یک مرکز داده به‌صورت طبقه‌ای داخل رک‌ها قرار گرفته و با کابل‌کشی که اصولی و استاندارد و مطابق پلتفرم جامع طراحی است، در ردیف‌های منظم قرار می‌گیرند. این ردیف‌ها اهمیت زیادی دارند. چون در مواقع ضروری، باید بتوان کابل‌ها و اتصالات شبکه را مدیریت و یا در صورت نیاز آن‌ها را قطع نمود.

پیش‌نیازهای اجرای دیتاسنتر

در بحث اجرای دیتاسنتر، شما نیاز به ویژگی‌های زیر در یک شرکت ارائه سرویس خواهید داشت. (آن‌ها را از مجری طرح دیتاسنتر بخواهید.)

• امنیت داده‌ها (IT Security)

یکی از مهم‌ترین مباحث در دنیای شبکه ایمنی داده‌ها است، درصورتی‌که دیتاسنتر شما توان مبارزه با حملات سایبری را نداشته باشد، در کسری از ثانیه از پای درمی‌آید.

• پایداری خدمات (Continuity)

همواره انتظار می‌رود که یک شبکه اینترنت یا اینترانت پایداری 99.99 درصد در 365+1 روز سال داشته باشد. به‌هرحال مدام داده‌ها از سراسر دنیا یا ایران و یا بخش‌های مختلف یک شرکت فراخوانی می‌شوند و لازم است که پاسخگویی در کسری از ثانیه انجام شود.

• سیستم مانیتورینگ پیشرفته

سیستم بررسی و مانیتورینگ نیز لازمه یک سرور است. البته که باید مدام دسترسی‌ها، نحوه استخراج اطلاعات و نوع ذخیره اطلاعات مورد بررسی و کنترل قرار بگیرد.

• سیستم پشتیبانی

تفاوتی ندارد که از کدام شرکت خدمات طراحی و اجرای دیتاسنتر را دریافت می‌کنید. انتظار می‌رود که آن‌ها همیشه و یا در موعد معینی که در ضمانت‌نامه قید شده است پاسخگوی مشکلات، نیازها و خواسته‌های شما باشند. در صورت لزوم خدمات بک‌آپ، ری استور و… نیز بادقت بالایی انجام شود.

• استفاده از آخرین تکنولوژی‌ها

هرچه تکنولوژی‌های اجرایی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دیتاسنتر شما بروز تر باشد، این به نفع کسب‌وکارتان خواهد بود. استفاده از تکنولوژی روز سطح ایمنی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری دیتاسنتر شما را ارتقا می‌دهد.

• موقعیت جغرافیایی مناسب

برای ایجاد یک دیتاسنتر، یکی از مهم‌ترین مباحث انتخاب لوکیشن یا فضای مناسب است. این فضا بر اساس پارامترهای مختلف مانند سطح دسترسی، موقعیت مکانی و همین‌طور وضعیت جریان برق و… کنترل می‌شود.

اهمیت مشاوره پیش از اجرای دیتاسنتر

درصورتی‌که مایل به اجرای دیتاسنتر هستید، احتمالاً هنوز آن‌طور که بایدوشاید در مورد نحوه انتخاب بهترین پلتفرم، راهکارهای اجرایی، هزینه و… قانع نشده‌اید و به دنبال یک پاسخ مشخص در مورد تمامی سؤالات و ابهاماتی هستید که احتمالاً در ذهن شما ایجاد شده است. به‌هرحال استفاده از یک دیتاسنتر اختصاصی مزایای خاص خود را نیز دارد.

اما مدیریت آن دشوار است. در این مورد لازم است که از خدمات مشاوره، بررسی و پشتیبانی شرکت‌های طراحی و اجرای دیتاسنتر استفاده کنید. واحد زیرساخت شبکه باید بتواند پاسخگوی نیاز کاربران باشد. از طرفی ایمنی آن تهدید نشود و این ایمنی چه از لحاظ نرم‌افزاری و دسترسی به شبکه و چه از لحاظ فیزیکی در قالب فضای کلی سرور نیز به‌دقت مورد بررسی قرار گیرد.

طراحی و اجرای دیتاسنتر کارآمد و مؤثر، موجب بهره‌وری کسب‌وکار شما و مدرن‌سازی سطح دسترسی به تجارت‌های آنلاین و داده‌های سازمان می‌شود.

کدام شرکت اجرای دیتاسنتر را انتخاب کنیم؟

در نهایت احتمالاً سوال کلیدی که برای شما مطرح می‌شود و به دنبال یک پاسخ تکنیکال، حرفه‌ای و تجربی در مورد آن هستید این است که در هنگام سفارش اجرای دیتاسنتر به کدام شرکت مراجعه کنیم؟ اصلاً یک شرکت مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟

در درجه اول باید بدانید که هزینه‌های برپایی انواع دیتاسنتر بر اساس ابعاد، ظرفیت و مشخصه‌های فنی متفاوت است. در نتیجه نمی‌توان برای تمامی دیتاسنترها نسخه‌ای یکتا پیچید. اما دقت کنید که در بحث طراحی و اجرای دیتاسنتر، یکی از مهم‌ترین مسائل، توجه به جزئیات و تخصصی عمل‌کردن است. هرچه یک دیتاسنتر قدرتمندتر چینش شده و در طراحی آن دقت بیشتری به عمل آید. به طبع در عملکرد نیز وضعیت بهتری دارد. حتی در بدترین شرایط و اضطراری‌ترین وضعیت‌ها نیز می‌توان به‌راحتی مرکز داده را مدیریت کرد.

شرکت توسعه ریزکامپیوتر ایران در حال حاضر یکی از ارائه‌دهندگان باسابقه طراحی و راه‌اندازی دیتاسنتر، خدمات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، بانکداری الکترونیک و طرح‌ریزی برای اجرای نقشه‌های اصولی و استاندارد با به‌کارگیری جدیدترین تجهیزات چه در زمینه نرم‌افزار و چه در زمینه سخت‌افزار است.